‘Deze Vlaamse regering denkt dat alle ouders elke dag om 15u45 aan de schoolpoort kunnen staan’

Een nieuw Vlaams decreet dreigt de buitenschoolse kinderopvang te kortwieken, schrijven Bieke Verlinden en Lalynn Wadera van Vooruit. ‘Waarom weiger je de kinderen, ouders en gezinnen in Vlaanderen vooruit te helpen?’

Dat de opvangnood van 50 jaar geleden niet dezelfde is als vandaag, dat is zo klaar als een klontje. Vroeger vierde het kostwinnersmodel hoogtij: de man kon met één inkomen een gezin onderhouden, de vrouw zorgde voor de kinderen. En ook de grootouders speelden toen een nog belangrijkere rol in de opvang en opvoeding van hun kleinkinderen. Oma’s hadden zich immers al heel hun leven als huismoeders geschikt en opa’s konden vroeger met pensioen. Het resultaat: op school had je bijna geen ‘nablijvers’.

De paar kindjes die toch ‘bewaring’ of ‘nabewaking’ nodig hadden, bracht men toen vanuit verschillende scholen samen in een initiatief ‘buitenschoolse opvang’ (IBO). Een systeem waarvan de huidige generatie kinderen en ouders op verschillende plaatsen nog steeds gebruik maakt. Een initiatief dat de Vlaamse overheid organiseert, subsidieert en waar ze toezicht op uitoefent, maar dat dus dringend aan vernieuwing toe is.

De puzzel voor ouders

Leuven heeft als centrumstad historisch gezien steeds 330 van die IBO plaatsen kunnen aanbieden. Deze werden ingericht door verschillende initiatieven (een kleine vzw of een grotere organisatie zoals Ferm). Maar in onze stad lopen meer dan 12.500 basisschoolkinderen (kleuters en lagere school) school. Dan spring je niet ver met die 330 plaatsen.

In die halve eeuw zijn de noden ook fel toegenomen. Want vandaag heeft zowat élk gezin opvang nodig. Niet per se elke dag, maar vaak wel verschillende momenten per week. Als (alleenstaande) ouder een gezin combineren met voltijds werk is een puzzel. Wie kan vandaag nog elke dag om 15u45 aan de schoolpoort staan? Ouders wringen zich in bochten, en grootouders – die vaak zelf nog aan het werk zijn – springen bij waar ze kunnen. We leven in een andere maatschappij dan 50 jaar geleden.

Een conclusie die ook de Vereniging voor Steden en Gemeenten (VVSG) maakt. Zij publiceerden een rapport waar de impact van het nieuwe Buitenschoolse Opvang en Activiteiten-decreet (BOA) op lokale besturen duidelijk werd. En het werd niets minder dan een noodkreet.

Maar u weet hoe dat gaat met deze Vlaamse regering: onderfinancieren en besparen op beleid dat ouders, kinderen en gezinnen vooruit helpt is blijkbaar een speerpunt. We moeten u de beschamende en desastreuze staat van onze kinderopvang (voor baby’s en peuters) niet meer uit de doeken doen.

Maar er is nog een andere constante: onder het mom van meer autonomie voor de lokale besturen schuift Vlaanderen steeds vaker de hete aardappel door. En meestal pas nadat ze die eerst heeft laten aanbranden en bovendien gehalveerd heeft.

De lokale overheden moeten voortdurend alle zeilen bijzetten om dat gebrek aan investeringen op te lossen en te compenseren. In de meeste steden en gemeenten is er al een enorm tekort aan naschoolse opvangplaatsen. Daar proberen ze met eigen middelen oplossingen voor te vinden. In Leuven, bijvoorbeeld, investeren we al sinds 2011 als lokaal bestuur elke jaar fors in een eigen opvangproject genaamd KinderKuren. In afwachting van de beloofde Vlaamse middelen, geeft de stad tegen 2026 zelf 8 miljoen euro per jaar in kwalitatief hoogstaande en innovatieve naschoolse opvang.

Goochelen met cijfers

En wat doet de Vlaamse regering? Hetzelfde wat ze altijd doet: terugkomen op de beloofde middelen en beginnen goochelen met cijfers om uiteindelijk iedereen in de steek te laten. Want wat is nu het plan? In tegenstelling tot de beloofde bijkomende investeringen in naschoolse opvang – geschat op een 86,8 miljoen extra – besliste deze regering plots om de bestaande en erg beperkte middelen die verdeeld werden onder de verschillende IBO’s in Vlaanderen te schrappen en dat geld te herverdelen over alle Vlaamse steden en gemeenten op basis van het aantal schoolgaande kinderen.

De overheid neemt dus de rechtstreekse financiering van bestaande opvanginitiatieven (IBO’s) af en verdeelt die nu in kleine beetjes aan de gemeenten. Gevolg? De IBO’s kijken nu naar het lokale bestuur, want nu lijkt het alsof die hún geld afpakt. Stad Leuven krijgt in de toekomst zo’n 2 miljoen euro van Vlaanderen. Een schamele 2 miljoen, 6 miljoen te weinig op jaarbasis om ons KinderKuren-initiatief, dat we in samenwerking met alle scholen bouwden, te financieren. De Vlaamse regering laat dus iedereen in de steek: de steden en gemeenten, de IBO’s en natuurlijk: alle ouders en kinderen die nood hebben aan naschoolse opvang.

Het nieuwe decreet is een gemiste kans om voor heel Vlaanderen een goed pedagogisch project te ontwikkelen. Wat een opdracht was van de Vlaamse regering, wordt zo een probleem voor 300 lokale besturen. Daarom vragen we de Vlaamse regering met aandrang om de lokale besturen de nodige financiële middelen en ondersteuning te geven om echt goede, kwaliteitsvolle en inspirerende plekken te creëren voor kinderen om voor en na school hun tijd door te brengen.

Tot dan zullen we hier in Leuven doen wat we steeds doen: onze verantwoordelijkheid nemen en het tekort bijpassen. Weeral.

Rechtse riedel

Waarom wil je krampachtig blijven vasthouden aan een systeem van 50 jaar geleden? Willen we terug naar het kostwinnermodel? En waarom zet je sectoren op tegen lokale besturen? Waarom weiger je om de kinderen, ouders en gezinnen in Vlaanderen vooruit te helpen?

Dit is allesbehalve het krachtdadig Vlaamse bestuur waar deze regering altijd de mond van vol heeft. Je kan niet enerzijds staan schreeuwen dat we meer mensen moeten activeren en anderzijds de puzzel om te kunnen gaan werken alsmaar moeilijker maken.

En dat rechtse riedeltje over de begroting?

Dat is ondertussen zo achterhaald dat het gênant wordt. Als het je écht te doen is om de volgende generaties en als je echt inzit met onze kinderen en kleinkinderen, als je heel de tijd loopt te toeteren over het welzijn en de welvaart van de Vlaming, waarom laat je die dan vandaag in de steek?

Na al die jaren van achteruitgang op zovele vlakken, vraagt ook de kiezer zich stilaan af wat Vlaanderen eigenlijk voor hem doet. In de Septemberverklaring, zal die kiezer alweer het zelfde antwoord terugvinden: beschamend véél te weinig.

Lalynn Wadera & Bieke Verlinden

https://www.knack.be/nieuws/belgie/maatschappij/deze-vlaamse-regering-denkt-dat-alle-ouders-elke-dag-om-15u45-aan-de-schoolpoort-kunnen-staan/

Digitaal aanmelden te spannend? Niet als we een sterk Vlaams systeem hadden

Het was een spannende week voor veel twaalfjarigen en hun ouders. Donderdagochtend kregen zij een mail met daarin het nieuws in welke secundaire school zij zich kunnen inschrijven. En dat het spannend is, dat hoor ik rondom mij, ook in Leuven waar we de laatste jaren toch goede resultaten geboekt hebben met aanmelden. Ik hoor ouders zeggen dat ze vinden dat ze in het digitale aanmeldsysteem niet meer zelf de school van hun kind kunnen kiezen. Sommigen vinden zelfs dat kamperen toch beter was, want dat je dan tenminste de controle had.

En dat is heel spijtig. Dat de keuze voor een secundaire school, een van de belangrijkste keuzes, zo veel stress met zich meebrengt, daar wil ik iets aan doen. En het is daarom dat ik in mijn pen gekropen ben.

Ik wil dat in de toekomst elk kind terecht kan in een school van eerste of tweede voorkeur en dat die toewijzing vlot en zonder stress verloopt. Ik weet uit mijn ervaring met het samenwerkingsverband waarin Leuven participeert, dat dit mogelijk is. Een sterk aanmeldsysteem kan volgens mij de beste garantie zijn op een vrije schoolkeuze voor elk kind, ongeacht de achtergrond. En ik onderstreep hier het woord ‘sterk’. Daarmee schud ik onmiddellijk de minister van onderwijs, Ben Weyts wakker. Het is tijd om eindelijk sterk leiderschap te tonen. Laat scholen en lokale besturen niet aan hun lot over. Ik wil in deze daadkracht en Vlaamse verantwoordelijkheid.

Ik wil dat in de toekomst elk kind terecht kan in een school van eerste of tweede voorkeur en dat die toewijzing vlot en zonder stress verloopt. Ik weet uit mijn ervaring met het samenwerkingsverband waarin Leuven participeert, dat dit mogelijk is.

Het is mogelijk

Dat digitaal aanmelden kan samengaan met vrije schoolkeuze, dat kan ik met cijfers aantonen. In Leuven melden we intussen 5 jaar breed aan – we hebben een systeem met 105 scholen uit Vlaams-Brabant, Mechelen, Vilvoorde en intussen ook Limburg. Dankzij een eenvoudige klik duiden kind en ouders de scholen van hun voorkeur aan – over de gemeentegrenzen heen dus. En dat loont. Voordat we over grenzen heen samenwerkten, wist 91% van de kinderen onmiddellijk na de trekking dat ze terecht konden in een school van eerste of tweede voorkeur. Nadien waren er nog heel veel verschuivingen en verwarring. Die onzekerheid was voor sommige ouders ondraaglijk. Dit jaar, dankzij de brede samenwerking, weet 97,5% van alle kinderen vandaag al dat ze kunnen inschrijven in een school van eerste of tweede voorkeur. En ook nu nog ligt mijn lat hoog. Ook nu nog is elk kind dat te lang in wacht blijft staan er een te veel. We moeten blijven streven naar verbetering.

Samenwerking cruciaal

En daarin is een nog bredere samenwerking cruciaal. De jongeren die bij ons nog in het ongewisse blijven vandaag, zijn vaak jongeren die wonen op de grens met gemeenten die niet in het samenwerkingsverband zitten. Mechelen zit bijvoorbeeld in het Leuvense aanmeldsysteem. Jongeren uit bijvoorbeeld Tildonk melden aan voor een Mechelse school, en voor een school in het Antwerpse. Totdat die jongere finaal beslist heeft, blijven er ook andere jongeren en scholen in het ongewisse. Dit is te veel energieverlies voor iedereen, en het leidt tot (onterecht) wantrouwen in een aanmeldsysteem.

De jongeren die bij ons nog in het ongewisse blijven vandaag, zijn vaak jongeren die wonen op de grens met gemeenten die niet in het samenwerkingsverband zitten.

Minister heeft de sleutel

Het goede nieuws is dat het aanmeldsysteem veel potentieel heeft om elk kind een vrije schoolkeuze te bieden. Het slechte nieuws is dat de minister hier te weinig zijn verantwoordelijkheid neemt. Akkoord, hij heeft een aantal puzzelstukken gelegd. De regelgeving is er, de Vlaamse databank bestaat. Maar de strategie, de visie, de durf om hierin als leider naar voor te treden, die mis ik weeral. Met het huidige beleid krijgen we allemaal scholen, en in het beste geval groepen van scholen, die in kokers naast elkaar in de Vlaamse databank een aanmeldprocedure inrichten. Ik roep vandaag nog op om alle schotten weg te denken. Om over alle geografische, praktische en ideologische grenzen heen te kijken. Dat vraagt lef, inderdaad. Maar wie heeft het lef om zichzelf in de spiegel te kijken als we ouders en jongeren over een van de belangrijkste beslissingen in het leven, de schoolkeuze, in onzekerheid en stress achterlaten?

Laat onderwijskansen niet afhangen van de opbrengst van een wafelenbak

Wat een weekend. Eindelijk de lente in de lucht. De beste achtergrond om de dag van de arbeid te vieren. Op de agenda van ons socialisten - recht op werk voor iedereen, een gezond en menswaardig bestaan en gelijke onderwijskansen. Daar kom ik graag voor buiten.

het is dinsdagochtend, 2 mei. Wat begon als heerlijk nagenieten van een geslaagde 1 mei, maakte al snel plaats voor een onbehaaglijk gevoel. Op de radio hoorde ik de bevestiging van wat ik steeds vaker hoor in onze Leuvense scholen. Steeds meer ouders kunnen de schoolfacturen van hun kinderen niet meer betalen.

Vandaag komt de noodkreet van gedelegeerd bestuurder van het GO!, Koen Pelleriaux. Hij vertelt over hoe steeds meer scholen in de financiële problemen komen. En hoe ze steeds meer met minder moeten doen. Vooral de scholen met praktijkgerichte afstudeerrichtingen zitten met de handen in het haar. Omdat bijvoorbeeld de prijs van het hout stijgt, kost het steeds meer moeite om de leerlingen die de richting hout volgen, aan boord te houden. Door de stijgende kostprijs van studiemateriaal, kiezen getalenteerde leerlingen voor goedkopere studierichtingen. De kostprijs is te hoog. Of betalen scholen het verschil – zodat ze de stijgende kosten niet moeten doorrekenen aan leerlingen en hun ouders. Zodat ze kwalitatief onderwijs kunnen bieden. Dit is onhoudbaar. Opnieuw hoorde ik een duidelijke vraag voor een maximumfactuur voor het secundair onderwijs. Een wens die ook Vooruit al jaren uitspreekt.

Even geleden kwam die vraag ook van de Vlaamse Jeugdraad en de Vlaamse Scholierenkoepel. Ook bij de jongeren staat de eis voor een maximumfactuur voor het secundair onderwijs in de top 3 van hun prioriteitenbundel. Zij horen steeds vaker jongeren die schrik hebben als hun ouders een schoolfactuur in de mailbox krijgen. Ik verslikte me dan ook in mijn koffie toen ik minister Weyts zijn reactie hoorde. Hij is tegen die maximumfactuur, omdat de overheid - en dus de belastingbetaler -uiteindelijk voor de kosten zal moeten opdraaien.

Wacht. Wat?

De slimste investering die een overheid kan maken is er een in kinderen en jongeren. Door een kwalitatieve kinderopvang te organiseren. Door onderwijs op te zetten waarmee we elk kind de kans geven om zijn talenten te ontplooien. Door de jeugdhulp te versterken. Kinderen zijn de toekomst. Het is onze verantwoordelijkheid als volwassenen en ook als overheid om er voor te zorgen dat ze kunnen uitgroeien tot hun vol potentieel. En dat mag niet afhankelijk zijn van je achtergrond of de portemonnee van je ouders.

De slimste investering die een overheid kan maken is er een in kinderen en jongeren. Door een kwalitatieve kinderopvang te organiseren. Door onderwijs op te zetten waarmee we elk kind de kans geven om zijn talenten te ontplooien. Door de jeugdhulp te versterken.

Dan is het aan het OCMW om dat gat dicht te rijden, dixit de minister. Zucht. Die uitspraak getuigt van weinig realiteitsbesef. Onbetaalde schoolfacturen horen niet enkel bij mensen die een leefloon krijgen. Steeds vaker horen scholen dat leerlingen voor een studierichting kiezen waar er naast boeken geen bijkomende investering nodig is. Want gereedschap, tuingerij en kappersgerief, dat kost veel geld – ook voor tweeverdieners. Buitenlandse reizen en verplichte cultuuruitstappen nog buiten beschouwing.

Mattheuseffect

Aan de inzet en het engagement van de (Leuvense) scholen ligt het in ieder geval niet. Elke dag zie ik hoe zij zich inzetten om de kosten voor leerlingen te verlagen. Door het opzetten van een solidariteitsfonds, door leraren aan te sporen om de studiekost te verlagen, door verhuur of ter beschikking stellen van het lesmateriaal. Maar ook - door schoolfeesten, mosselfeesten te organiseren en door wafels te verkopen. Met de opbrengst rijden scholen het gat toe van die onbetaalde facturen. Ze verdienen daarvoor alle lof. Maar kloppen doet het niet. Tegelijk zien we ook daar een Mattheuseffect – de scholen die de extra inkomsten kunnen gebruiken, hebben net de ouders die hun centen het minst kunnen missen.

Investeren in onderwijs – dat is een kernverantwoordelijkheid van de overheid. Gisteren klonk het nog dat we de praktijkgerichte opleidingen zullen opwaarderen, dat ons onderwijs in onze kenniseconomie de garant voor de toekomst is. Vandaag zien we een minister die de noodkreet uit het onderwijs en van de jongeren naast zich neerlegt.

Dat moet anders. En dat kan het ook. We bewijzen in Leuven dat het mogelijk is. Door extra handen op school te financieren – in de vorm van brugfiguren. Zij helpen leraren met het gesprek over onbetaalbare schoolfacturen, maar ook over de klaswerking of ook over je goed voelen op school. Dat doen we ook door in te zetten op betaalbare gezonde maaltijden op school. En door kwalitatieve voor- en naschoolse kinderopvang waar kinderen de kans krijgen om talenten te ontdekken.

Dat realiseren we door als lokale overheid te investeren in onze kinderen. Want uitgroeien tot je vol potentieel, dat mag niet afhangen van he achtergrond, van de portemonnee van je ouders en zeker niet van de opbrengst van een wafelbak.

Lalynn Wadera