Stad en Rikolto ondersteunen inclusieve voedingsprojecten in 11 Leuvense basisscholen

Stad Leuven werkt al verschillende jaren samen met Rikolto aan gezonde, duurzame en toegankelijke voeding in de Leuvense scholen. Sinds begin dit jaar krijgen Leuvense basisscholen die dat willen van de stad financiële ondersteuning om gezonde voeding op school aan te bieden. Rikolto zorgt daarbij ​ voor professionele begeleiding. Onder andere De Twijg, basisschool Woudlucht en de kleuterschool van Heilig Hart Heverlee gingen creatief aan de slag met de ondersteuning. Zo kwamen ze met hun eigen aanpak op maat van hun school, elk tot een uniek aanbod.

“Minstens één gezonde maaltijd per dag, daarop heeft elk kind recht. De scholen zijn daarin een onmisbare partner, want daar bereiken we kinderen heel gemakkelijk. Bovendien weten de scholen ook uit ervaring: leren op een lege maag valt zwaar. ​ Daarom geven we Leuvense scholen een opstartsubsidie en helpen we hen met gespecialiseerde begeleiding op weg”, zegt schepen van onderwijs Lalynn Wadera.

Subsidies ​Maaltijden op school organiseren, is niet voor elke school evident. Het vraagt bijvoorbeeld een investering in een koelkast of soepbekers. Daarom geeft stad Leuven een opstartsubsidie van 1.500 euro die de school zelf kan inzetten. Met dat geld kunnen ze het nodige materiaal aankopen. Bij scholen met veel kinderen uit gezinnen in kansarmoede, zorgt de stad voor extra budget. “Zo zijn we zeker dat het betaalbaar wordt voor de scholen en de ouders”, vertelt schepen Wadera.

Begeleiding ​Naast die financiële hulp, kunnen scholen bij Rikolto terecht voor een begeleiding bij de opstart. “We merken dat veel scholen en lokale besturen hier écht werk van willen maken, maar dat ze vaak op allerlei uitdagingen botsen. Dankzij de subsidies van en samenwerking met stad Leuven kunnen we scholen helpen uitzoeken wat er wél kan: met welke partners kan er worden samengewerkt? Hoe beperken we de logistieke last zo veel mogelijk? Hoe maken we het betaalbaar voor alle leerlingen? Samen maken we werk van goed eten voor elke leerling”, vertelt Naomi Dries, medewerker van GoodFood@School bij Rikolto.

Schooleigen projecten ​Elf scholen tekenden intussen in op de opstartsubsidies van de stad. “Er zijn scholen die soep uitdelen, andere zorgen voor tussendoortjes, nog andere bieden een ontbijt, boterhammen of warme maaltijden aan. De school kiest zelf welk aanbod zij voorzien, afhankelijk van de nood. Voor ons is het belangrijk dat het aanbod er is voor elk kind. Dat betekent dus dat het toegankelijk moet zijn én betaalbaar”, vult schepen Wadera aan. Onder andere De Twijg, Woudlucht en Heilig Hart Heverlee rolden een eigen voedselproject uit.

Lees hieronder de drie projecten:

​De Twijg

​Basisschool De Twijg in Wijgmaal startte vorig schooljaar met een gezellig soepcafé. Zij wilden graag een gezond voedingsaanbod hebben op school en de opstartsubsidie van stad Leuven gaf ze het duwtje in de rug om hier mee aan de slag te gaan. “De soep komt van Kort’om Leuven. Zij brengen korte keten producten, waaronder soep, van boeren uit de regio naar scholen zoals De Twijg. We werken met sociale soepabonnementen waarbij ouders kunnen kiezen of ze meer of minder betalen dan de basisprijs. Zo zorgen we voor heerlijke, lokale soep voor iedereen. Dit is mogelijk dankzij de ondersteuning van extra vrijwilligers. Want zij zorgen ervoor dat dit logistiek haalbaar is en niet alle taken hierrond bij de leerkrachten terecht komen”, vertelt directeur Wim Vercruysse. ​

​‘s Middags kunnen de leerlingen in het soepcafé een kom soep eten. Net als in een echt café kiezen de leerlingen met wie ze gaan lunchen. Het soepcafé is twee keer per week open en is een groot succes.

Heilig Hart Heverlee

​In de kleuterschool van Heilig Hart Heverlee leggen ze de nadruk op gezellig en ontspannen genieten van gezonde voeding. “We vinden het belangrijk om de kleuters te betrekken bij een gezellig, ontspannen en smakelijk moment met fruit en groenten. ‘s Ochtends vullen de leerkrachten hun mand met lekkernijen. Samen met Kort’om Leuven streven we naar een gevarieerd aanbod van fruit en groenten. Dankzij de opstartsubsidie hebben we dit schooljaar een tweede koelcel kunnen aanschaffen. We hebben ook nieuwe snijplanken, vergieten en kleutermesjes gekocht, zodat we regelmatig kookactiviteiten kunnen organiseren in de klas”, vertelt directeur Sigrid Aertgeerts.

Woudlucht BuBao

​Ook in de buitengewone basisschool Woudlucht zijn ze sinds september aan de slag met een eigen voedselproject. “We stelden vast dat heel wat leerlingen met een lege maag op school toekwamen en we vonden het hoog tijd om daar iets aan te doen. Zo kwamen wij terecht bij de subsidies van Rikolto en stad Leuven.”

​Woudlucht kocht met de subsidies een koelkast, rolkarretjes en klein materieel. “Onze school is onderverdeeld in zes gangen. Die hebben nu elk een rolkarretje dat de gang bevoorraadt van ontbijt. Er staan enkel droge en voorverpakte voedingswaren op zodat we de hygiëne en houdbaarheid kunnen garanderen. Elke maandag en donderdag staat het karretje er voor iedere leerling. Ook als een leerling geen 10-uurtje bij heeft, vallen we terug op onze ontbijtkarren. En fruit dat overblijft van onze wekelijkse fruitbedeling komt ook op de kar”, aldus Jana Goddé, financieel medewerker van de school. ​ ​ ​

​Naast twee keer per week ontbijt, omvat het actieplan in Woudlucht ook een wekelijks gratis soepmoment voor alle leerlingen. Per gang maakt één klas soep op een vaste dag. De leerkrachten betalen €1 voor hun kom soep en met die opbrengst kopen ze dan soeptoppings zoals croutons aan. ​ “Wij merken dat leerlingen ondertussen echt al uitkijken naar de soepdagen, en dat de ontbijtkarretjes snel leeg zijn. Het project mist zijn doel zeker niet. We zijn dan ook heel dankbaar dat we konden instappen in dit project”, besluit Jana Goddé.

In totaal elf Leuvense scholen met eigen voedselproject ​Ook De Zonnewijzer, Sint-Norbertus, Paridaens basisschool, Mater Dei, Krullevaar't, Matadi, Sint-Jan en Windekind gingen aan de slag met een eigen voedselproject.

Schepen Wadera reageert dan ook enthousiast op de vele verschillende initiatieven. “Ik vind het heel straf wat deze scholen samen met Rikolto organiseren. Elk hebben ze een uniek project uitgewerkt dat perfect past bij hun school. En zolang er geen structurele middelen komen vanuit Vlaanderen, zorgen we er met de stad voor dat nog meer Leuvense basisscholen werk kunnen maken van gezonde voeding voor elk kind. Zodat élke leerling tot leren kan komen”, besluit de schepen Wadera.

Scholen aan de slag met lespakket 'Kapot goed!'

Stad Leuven en Djapo vzw hebben met 'Kapot goed!' een educatief lessenpakket over herstel uitgewerkt voor het lager en secundair onderwijs. Met het lespakket willen de stad en Djapo kinderen en jongeren inspireren en sensibiliseren om defecte elektrische en elektronische apparaten niet onmiddellijk weg te gooien maar zoveel mogelijk te herstellen.

"Veel producten of materialen belanden op de afvalberg, terwijl ze eigenlijk nog bruikbaar zijn. Gemiddeld genereert de Leuvenaar jaarlijks meer dan 9 kg elektrisch en elektronisch afval. Elektrische toestellen bevatten veel zeldzame metalen, die vaak een grote ecologische voetafdruk hebben. We willen Leuvenaars aanmoedigen om hun defecte toestellen niet direct weg te gooien en meer spullen te herstellen. Zo maken we samen werk van een circulaire stad, waar we gaan voor meer herstel en minder afval”, licht schepen van klimaat en duurzaamheid David Dessers toe. "Onder het motto 'jong geleerd is oud gedaan' ontwikkelden we samen met Djapo het educatief pakket 'Kapot goed!'. We willen kinderen en jongeren ervan bewustmaken dat defecte apparaten nog te snel bij het vuilnis belanden terwijl ze vaak nog hersteld kunnen worden."

“Leerlingen bewust maken van het belang van herstel, vraagt meer dan een eenmalige actie. Met het lessenpakket willen we leerkrachten én leerlingen versterken in hun inzicht en competenties om duurzaam om te gaan met elektr(on)ische apparaten”, voegt Sabine Anné, ontwikkelaar bij Djapo, toe.

Voor lager en secundair onderwijs ​Er bestaat een lespakket voor zowel het lager als het secundair onderwijs. Het lespakket voor het lager onderwijs is gericht op de derde graad en zit boordevol waardevolle informatie, interactieve lessen en boeiende activiteitenfiches. Concreet bevat elk pakket inhoudelijke en didactische achtergrondinformatie, twee kant-en-klare lessen en drie activiteitenfiches om je verder te verdiepen. In het lessenpakket voor het secundair onderwijs zit zowel algemene achtergrondinformatie als concrete lessen die leerlingen kritisch en probleemoplossend doen denken. Leerkrachten werken bovendien aan concrete onderzoeks- en actiecompetenties en gaan met leerlingen in dialoog over circulaire economie en herstel van elektrische en elektronische apparaten.

“Het lespakket is super handig voor leraren. De leraar heeft veel minder werk om de les voor te bereiden en is er zeker van dat de informatie juist is, want door specialisten opgesteld” - Lalynn Wadera

“Het lespakket is super handig voor leraren. De leraar heeft veel minder werk om de les voor te bereiden en is er zeker van dat de informatie juist is, want door specialisten opgesteld”, weet schepen van onderwijs Lalynn Wadera. “En wat fijn is: het blijft in de scholen niet bij lesgeven over herstellen en recycleren. Scholen nemen ook effectief acties om materialen te recupereren. We zien dat veel Leuvense scholen inzamelacties doen voor gsm's en andere elektronische apparaten, projecten over afvalbeheer opzetten of een Repair Café op school organiseren.”

Enkele scholen gingen al aan de slag met 'Kapot goed', zo ook leerkracht Anke: “Het onderwerp is iets dat een vijfde leerjaar erg interesseert. De leerlingen waren dan ook erg verontwaardigd toen ze zagen welk verhaal er achter hun smartphone schuilde. Ze gebruiken allemaal een smartphone of laptop, maar toch kenden ze het verhaal niet.” Ook lerares Klara getuigt: “Niet alleen mijn leerlingen, maar ook ik ben mezelf nu meer bewust: als iets kapot is, dan zou ik sneller naar een Repair Café gaan. In de les vragen ze nu vaak naar het herstelcafé dat een van onze meesters had opgestart maar even on hold staat. Dus dat bewustzijn is echt wel gegroeid. Herstel is plots echt een optie!”

Ook de leerlingen zijn enthousiast. Een leerling van het 5e leerjaar van basisschool Don Bosco in Heverlee: "Oude smartphones herstellen in plaats van weggooien? Dat vind ik een goed idee, want het milieu is belangrijk. En het kost minder geld om een oude smartphone te herstellen dan een nieuwe te kopen.”

Scholen die interesse hebben om met de lespakketten aan de slag te gaan, kunnen het materiaal downloaden via www.leuvenvoorscholen.be/lespakket-kapot.

Circulaire strategie ​Stad Leuven ontwikkelde in 2020 de strategie 'Leuven Circulair', die op basis van 28 actiepunten, verdeeld over vijf prioritaire werkdomeinen, de transitie naar een circulaire stad wil versnellen. Zo’n strategie is van groot belang om als stad klimaatneutraal te worden, aangezien meer dan de helft van de CO₂-uitstoot in Vlaanderen afkomstig is van het produceren en verwerken van materialen. Een van de prioriteiten in de strategie is het herstellen, delen en hergebruiken van materialen.

Het lespakket kwam tot stand in het kader van het Europees Interreg NWE project Sharepair.

266 Leuvense scholieren worden lid van Klimaatbende

In Abdij van Park gaven stad Leuven en MOS (Duurzame, Straffe Scholen) vanmorgen het officiële startschot voor ‘De Klimaatbende’. Een bende van 266 leerlingen van het vijfde leerjaar in acht verschillende scholen, zal het komende jaar de klimaatuitdagingen op de agenda van de scholen zetten. Aan de hand van verschillende proeven bewezen ze vanmorgen dat zij uitmuntende bendeleden zijn.

De Klimaatbende uit Leuven bestaat uit leerlingen van het vijfde leerjaar uit de Sint-Norbertusschool, Sancta-Maria Leuven, KieM, GO! De Bron, Sint-Jansschool Leuven, De Twijg, maar ook twee niet-Leuvense scholen: De Rank uit Wezemaal en VBS Oud-Heverlee. Zij zullen al spelend en lerend meer te weten komen over de klimaatuitdagingen en -oplossingen en hoe die op school onder de aandacht te brengen.

Klimaatproeven ​Om officieel lid te kunnen worden van De Klimaatbende, moesten de leerlingen vanmorgen in Abdij van Park allerlei opdrachten uitvoeren. Zo leerden ze al spelend over de verschillende energiebronnen en de effecten van broeikasgassen op onze aarde. Ze ontdekten ook hoe ze thuis energiebewuster kunnen leven.

266 klimaat-ambassadeur ​Schepen van onderwijs Lalynn Wadera en schepen van klimaat en duurzaamheid David Dessers waren vanochtend op het startmoment aanwezig en gaven de leerlingen een duwtje in de rug. “Ik ben blij om te zien dat de leerlingen hier zo talrijk aanwezig zijn. Als lid van de Klimaatbende kunnen zij als een klimaat-ambassadeur optreden in hun school. Zo kunnen zij samen met de directies en leerkrachten acties bedenken om bijvoorbeeld het energieverbruik te verminderen, te vergroenen en de CO₂-uitstoot op school terug te dringen”, zegt schepen Lalynn Wadera.

Scholen zijn belangrijke partner ​“Leuven klimaatneutraal maken kunnen we niet alleen. We rekenen daarvoor op Leuvenaars, bedrijven, organisaties, maar zeker ook op scholen. Heel wat gemotiveerde leerkrachten en directies hebben de voorbije jaren al stappen gezet op het vlak van duurzaamheid. Maar het is belangrijk dat we allemaal een versnelling hoger schakelen. Jongeren tonen dat ze wakker liggen van het klimaat. Met het verhaal van de Klimaatbende willen we jongeren informeren en sensibiliseren over de klimaatuitdagingen en hen zo aanzetten om op school, maar ook thuis, tot actie over te gaan”, licht schepen David Dessers toe.

De komende twee jaren zullen de leerlingen samen met de leerkrachten en directies leren over de klimaatuitdagingen en mogelijke oplossingen. Zo leren ze in de ijsblokchallenge over het belang van isolatie en ervaren ze welke materialen best isoleren. Met een bouwpakket van Brightlab leren ze welke woningaanpassingen nodig zijn voor de overslag naar klimaatneutraal wonen. Daarnaast zullen ze ook concrete klimaatacties in hun eigen school opzetten. De stad ondersteunt hen daarin met een uitgebreid aanbod van workshops en subsidies die allemaal terug te vinden zijn op de website van Leuven voor Scholen. “Want scholen kunnen mee het verschil maken op weg naar een klimaatneutrale stad in 2030”, besluiten de schepenen.