Leuvense maakleerplek wint prestigieuze Henry van de Velde Award

Gisterenavond, 7 februari, werd in Bozar in Brussel de Leuvense maakleerplek bekroond met een Henry van de Velde Award. Flanders DC reikt deze prijzen jaarlijks uit aan Vlaamse ontwerpers, projecten en diensten die met hun design een positieve impact hebben op de samenleving, het milieu en de economie. Uit honderden inzendingen selecteerde een professionele jury 27 winnaars in 9 categorieën. maakleerplek won de bronzen award in de categorie ‘Spaces’ voor de tijdelijke en circulaire invulling van de Silo’s en de Molens van Orshoven.

“We zijn enorm vereerd dat we de bronzen Henry van de Velde Award voor ‘Spaces’ mee naar huis mogen nemen”, zegt schepen van stadsgebouwen Lalynn Wadera. “Voor mij is dit een bevestiging dat we in Leuven kunnen pionieren. We zijn hier de uitdaging aangegaan om een oud gebouw tijdelijk in te vullen en dat zo duurzaam mogelijk te doen. En daarmee hebben we dus blijkbaar bakens verzet.”

Stad Leuven en het bouwteam van POLO, Vanhout.pro en Infrabo wonnen de bronzen award in de categorie ‘Spaces’ voor de manier waarop ze het industriegebouw, waar de Leuvense maakleerplek gevestigd is, een tijdelijke én tegelijkertijd circulaire invulling gaven. ​

Voor de duurzame aanpak plaatste het bouwteam geïsoleerde kantoorcontainers in de open siloruimte, maakten ze een mobiele wand van gerecycleerd plastic, onderzochten ze huurformules voor bouwmaterialen, enzovoort. “Met enkele minimale en duurzame interventies hebben we toekomstbestendige ‘spaces’ gecreëerd die van hoedanigheid kunnen veranderen en inzetbaar zijn op een andere locatie, in een andere context, voor een ander doeleinde en doelpubliek. Het is daarom bijzonder om net in de categorie ‘Spaces’ met dit project te mogen winnen”, klinkt het bij het architectenbureau.

Bijdrage aan een betere wereld ​Niet alleen het gebouw werd duurzaam aangepakt. “De activiteiten die doorgaan in de gebouwen hebben ook steeds een circulair en duurzaam karakter”, vult schepen Wadera aan. De stad zette de gebouwen open voor een ‘maakleerplek’, een plaats waarin scholen, bedrijven, kunstenaars en alle andere Leuvenaars terecht kunnen om te leren, maken of experimenteren. “De kracht zit ‘em in de kruisbestuiving, om samen verder te springen dan alleen. Voor een betere en duurzamere toekomst voor iedereen.”

Inwoners die een toestel willen herstellen, kunnen dat hier samen met vrijwilligers doen. In een High Tech Lab komen Leuvenaars en wetenschappers samen om duurzame oplossingen te bedenken of een 3D-print te maken met gerecycleerd plastic. Koks met een innovatief ondernemersidee hebben hier getest. Een groep jongeren met een beperking werkt hier in kleine groepjes aan mediaprojecten, en ze koken hier wekelijks voor Leuvenaars. Scholen komen naar maakleerpek om projecten te doen buiten de klassieke schoolomgeving, wat inspirerend werkt. “Verbinding is wat je voelt als je op maakleerplek komt. De architecten hebben dat gefaciliteerd met hun flexibel en laagdrempelig ontwerp”, heeft Wadera ervaren.

Expo ​Naar aanleiding van de Henry van de Velde Awards is er een tentoonstelling in de Foyers van Bozar. Alle winnende ontwerpers, bedrijven en projecten stellen er hun werk tentoon. De tentoonstelling is gratis te bezoeken tot 2 april 2023.

Werken aan Paul Van Ostaijensite gestart

Deze week gingen de werken aan het Victor Broosgebouw en het Guido Gezellehuis van start. Het eerste krijgt een stevige opknapbeurt met veel respect voor het erfgoed, het tweede maakt plaats voor een energieneutrale nieuwbouw.

“Voor veel Leuvenaars is dit gebouw pure nostalgie. Wie ooit een cursus bij SLAC of bij Cirkus in Beweging volgde, is hier zeker geweest. In het achterste gebouw hebben jaren studenten op kot gezeten. Het voorbije jaar vingen we hier nog Oekraïeners op”, zegt schepen van stadsgebouwen Lalynn Wadera. “Hier passeerden al duizenden Leuvenaars. Het is tijd voor een opknapbeurt. We voorzien hiervoor vanuit de stad tien miljoen euro.”

Victor Broosgebouw ​Het gebouw vooraan langs de Erasme Ruelensvest krijgt een totale renovatie. Hoewel het gebouw geen bescherming heeft als erfgoed, behandelt de stad het wel zo. Bij de vernieuwing blijven de specifieke keuzes van de oorspronkelijke architect Victor Broos bewaard. Zo hebben de huidige architecten bijvoorbeeld de verflagen op de muren afgeschraapt om de originele kleur te ontdekken. Die komt nu terug in het ontwerp. Een ander huzarenstukje is de welbekende kapel op de bovenste verdieping. Ook daar blijven de architecturale hoogstandjes behouden. “De detailleringen in het schrijnwerk en de gewelven in de kapel willen we koste wat kost behouden. We zijn daarin ambitieus. Het heeft ons wat denkwerk gevraagd, maar het resultaat zal er mogen zijn”, beloven Thomas Delauré en Nicolas Plovie van architectenbureau LAVA architecten.

De kapelzaal krijgt een tribune voor voorstellingen, daarnaast komen er in dit gebouw vooral kantoorruimtes, drie ateliers voor SLAC Academie en kleedruimtes met sanitair.

Guido Gezellehuis ​Het vroegere missiehuis aan de achterkant, meer bekend als het Guido Gezellehuis, wordt afgebroken en vervangen. Hier komt in de toekomst een kleine oefenzaal voor Cirkus in Beweging, een grote polyvalente zaal, een ontmoetings- en ontvangstruimte en zeven lesruimtes voor SLAC Conservatorium.

"Hier passeerden al duizenden Leuvenaars. Het is tijd voor een opknapbeurt. We voorzien hiervoor vanuit de stad tien miljoen euro"

Energiezuinig ​Bij het ontwerp van het gebouw was het de eis van de stad om het gebouw CO2-neutraal te maken en zo mee de ambitie van klimaatneutrale stad te realiseren. “Intussen is de energiecrisis er en zijn we heel blij dat we die keuze gemaakt hebben en dat we daar honderd procent voor gegaan zijn. Want het gebouw zal in de toekomst zijn energie vooral uit de zon en de grond halen”, zegt schepen Wadera. De koel- en verwarmingsinstallatie van het nieuwe gebouw zal zijn energie uit de bodem halen. Dat gebeurt via een BEO-veld onder het grasveld in het Paul Van Ostaijenpark. “We boren tot op grote diepte in de bodem om daar warmte of koelte te onttrekken die door een warmptepomp verder opgevoerd kunnen worden”, zeggen de architecten. De elektriciteit wordt dan weer deels opgewekt via zonnepanelen. “Die zullen minder zichtbaar zijn voor passanten omdat ze de zwarte en oranje kleur van de dakpannen krijgen. Zo blijft het oorspronkelijk uitzicht van het gebouw bestaan.” Om het energieverlies te beperken zonder aan de originele ramen van de kapel te raken, komt er een extra isolerende beglazing achter de gekleurde glasramen.

De werken zullen ongeveer 2 jaar in beslag nemen. “Als alles vlot en volgens plan verloopt, dan kunnen we in juli 2024 Leuvenaars hier uitnodigen. Vanaf dan staat het gebouw terug open voor een dans, -muziek of tekenles, en wie weet, een eerste grote voorstelling in de vernieuwde kapelzaal”, besluit Wadera.

Jongerencentrum Cidar neemt intrek in kasteeldomein De Bron

Het witte kasteel De Bron langs de Koetsweg in Kessel-Lo is toe aan bewoners die het gebouw vernieuwen en terug leven in blazen. Daarom lanceerde AG Stadsontwikkeling Leuven op vraag van stad Leuven de voorbije maanden een oproep naar kandidaat-erfpachters. Jongerencentrum Cidar zal als erfpachter het gebouw bewonen, vernieuwen en onderhouden. Cidar biedt hulpverlening aan jongeren en hun gezin. Vanuit De Bron zal Cidar zowel residentiele, ambulante als mobiele hulp organiseren. Het kasteelpark blijft in handen van de stad en publiek toegankelijk.

“We krijgen veel vragen van onder andere scholen, verenigingen, culturele spelers, hulpverleners met mooie, verbindende, vernieuwende en zorgzame ideeën voor Leuvenaars. Ze zoeken allemaal ruimte in Leuven om mee de stad te maken. Het is een bewuste keuze om enkele stadsgebouwen helemaal aan hen te geven voor die projecten. Kasteel De Bron, dat al een tijd leeg staat, is toe aan een verbouwing en nieuwe invulling. Daarom hebben we einde 2021 beslist om het ter beschikking te stellen voor een straf project dat past in de buurt”, zegt schepen van stadsgebouwen Lalynn Wadera.

AG Stadsontwikkeling Leuven voerde de procedure in opdracht van stad Leuven. “We hebben bewust gekozen voor erfpacht en dus niet voor verkoop. Die keuze past in onze strategie om waardevolle grondposities te behouden en gebouwen en gronden maximaal in te zetten in functie van het beleid dat de stad wil voeren”, licht Evelien Peeters, ondervoorzitter van AG Stadsontwikkeling (ter vervanging van voorzitter Lies Corneillie wegens moederschapsrust) toe. “In januari gingen we daarom op zoek naar een of meerdere organisaties die het gebouw voor 99 jaar in erfpacht willen nemen en er gemeenschapsvoorzieningen in onder willen brengen. Uit de procedure kwam Cidar naar voren als meest geschikte partner.” Cidar zal zijn intrek nemen in het gebouw, het park blijft in handen van de stad en toegankelijk voor iedereen.

Cidar, een hulpbron voor jongeren ​Cidar is een Vlaams-Brabantse organisatie actief in de jeugdhulp met drie deelwerkingen: het Onthaal-, Oriëntatie- en Observatiecentrum Cidar (OOOC), De Vuurvogel en NAFT/Koïnoor. Zij zullen in De Bron zo’n 75 kinderen jongeren zowel mobiel, ambulant als residentieel hulp bieden en dit in samenwerking met verschillende partners.

Het OOOC zal het hele jaar door een twintigtal jongeren en gezinnen in de overgang van een moeilijke, vastgelopen leefsituatie naar een situatie met perspectief begeleiden. Voor negen jongens of meisjes zal het residentiele opvang voorzien in het kasteel dat hierdoor voortaan dag en nacht bewoond zal zijn. De Vuurvogel op haar buurt zorgt voor een vorm van mobiele begeleiding waarbij jongeren en hun context dicht bij hun eigen leefomgeving geholpen worden. Het kasteel zal voor de begeleiders de uitvalsbasis vormen. Koïnoor tenslotte probeert jongeren bij wie schooluitval dreigt, in samenwerking met het CLB en de school, individueel en in groep te begeleiden en te motiveren richting een gewoon schoolleven. Er zal in het kasteel plaats zijn voor ateliers en studielokalen. De ateliers zullen in het weekend beschikbaar zijn voor Leuvense verenigingen.

‘De Bron is voor ons de ideale plek omdat het kasteel en de omgeving inspirerend en rustgevend zijn. Net wat onze jongeren én onze begeleiders nodig hebben. Een plek waar de jongeren enerzijds rust vinden om hun situatie een plaats te geven en een traject voor de toekomst uit te tekenen. Anderzijds kunnen ze, eens ze terug voldoende vertrouwen hebben, van hieruit heel gemakkelijk de stap naar de buurt en de stad zetten. De Bron is voor hen de veilige brug naar sociaal contact, onderwijs, sport, cultuur en ontspanning”, zegt Bert Dehaerne, directeur van Cidar.

Tijdelijke maatregelen ​In afwachting van de start van de renovatiewerken, bekijkt de stad met de erfpachter alvast tijdelijke ingrepen om het gebouw te onderhouden. Wanneer de renovatiewerken starten, is nog niet duidelijk, maar Cidar bekijkt of gedeeltelijke activiteiten mogelijk zijn in het kasteel in afwachting van de start van de werken.

Domein met een rijke geschiedenis ​Het kasteeldomein De Bron beslaat een domein van bijna vijf hectare en ligt aan de Koetsweg in Kessel-Lo, verscholen tussen de groene flanken van de getuigenheuvels. De site kent een rijke geschiedenis met een eerste bebouwing rond het jaar 1000. Een Leuvense magistraat liet er in het midden van de 19e eeuw een kasteel bouwen. Rond 1913 kreeg het gebouw zijn huidige, neoclassicistische jasje. Het kasteelgebouw is gelegen in parkgebied en vormt als het ware een poort naar een openruimtegebied langs de noordelijke flank van de Trolieberg met het kasteelgebouw centraal, uitkijkend naar het park en het achterliggend biologisch zeer waardevol eikenbos.