Tijd om echt (waarderend) naar leraren te luisteren.

De voorbije dagen kwamen heel wat leerkrachten op straat. De reden? Een adviesrapport op vraag van minister van onderwijs Ben Weyts over een grondige hervorming van ons onderwijs. Leerkrachten vragen zich af hoe dit rapport tot beter onderwijs zal leiden. De echte uitdagingen waar leerkrachten voor staan – planlast, werkdruk, stijgende zorg voor leerlingen – krijgen geen of te weinig antwoorden. En hoewel er volgens mij ook interessante adviezen in het rapport staan – hoor ik aan de reacties dat leerkrachten zich niet erkend en gewaardeerd voelenl. Ze vinden dat in enkele voorstellen duidelijk wordt dat de Commissie van Wijzen te weinig geluisterd heeft naar leerkrachten zelf.

Als er één ding is dat ik als schepen van onderwijs geleerd heb, is het dat je onderwijsbeleid niet schrijft vanuit een ivoren toren. Het is daarom dat ik vorig jaar enkele vakken in de lerarenopleiding basisonderwijs volgde aan onze hogeschool UCLL. Wat theorie over leraarschap, een vak over de uitdagingen van het beroep van leerkracht. En ik deed ook een stage in een van onze Leuvense basisscholen. De bedoeling? Als beleidsmaker écht begrijpen waar onze leraren van wakker liggen. In de praktijk zien en voelen waar juffen en meesters voor staan. Want ook al praat ik dagelijks met leerkrachten, en hoor ik in hun getuigenissen hoe complex de job is – iets echt ervaren, is toch nog wat anders.

De voorbije jaren verloor ik als schepen van onderwijs in Leuven - mijn hart aan de onderwijswereld. Ik leer elke dag hoe waardevol onderwijs is. In de job maar ook als mama. Onze scholen zijn de plek bij uitstek om kinderen en jongeren kansen en vleugels te geven. Het verschil maken, dat gebeurt in de klas. 

En het moet echt gezegd – als je voor de klas staat – besef je pas ten volle hoe uitdagend de job van leerkracht is. Van leerstoornis tot mentale kwetsbaarheid.  Van lege brooddoos tot werken met meertaligheid. Er is wel ondersteuning, uitwisselen met collega’s geeft soms handvaten – maar het is toch vooral eenzaam zoeken en wroeten. Tijd voor reflectie is er – door planlast, de vele lesvoorbereidingen en naschoolse verplichtingen bijna niet. Hoofd boven water houden, je verantwoordelijk voelen voor elk kind en toch heel de tijd het gevoel dat je tekort schiet.

De ervaring was leerrijk – door de vakken maar zeker ook in het contact met leerlingen, andere zij-instromers en leerkrachten.

Mijn ervaring was ook confronterend – want hoewel we allemaal enthousiast ja knikken als we spreken over hoe waardevol leerkrachten zijn voor ons kinderen – waren de eerste reacties op mijn keuze voor de lerarenopleiding vaak negatief. ‘Ga jij echt gewoon juf worden?’. ‘Waarom zou je dat doen?’ of nog – ‘Ben je niet ambitieus dan?’.

De reacties zeggen veel over hoe we naar leerkrachten kijken. En ik kan getuigen -  Het tegenovergestelde is waar. Al jaren zie ik energieke, ambitieuze leerkrachten – die antwoorden zoeken, die voorstellen voor beter onderwijs blijven doen. Doorzetters, inspirerende kracht, gepassioneerd door hun vakgebied – echte helden. Voor leerlingen én voor hun ouders.

Het heeft iets pijnlijk – onderwijsexperten zoeken naar manieren om het onderwijs te hervormen. Want daar zal dé oplossing liggen. Vanaf nu gaat alles beter. Naar de echte noodkreten uit de klas, luisteren ze niet. Leerkrachten voelen zich opnieuw niet gezien, niet erkend, niet gewaardeerd.

Ik ben ervan overtuigd dat je niets kan opwaarderen als je het niet eerst waardeert. Opwaarderen zonder waarderen, dat is gewoon op. En wel ja, dat zegt het wel eigenlijk. Onze leraren zijn op. Doodmoe van alle mensen die een mening hebben over onderwijs, over hoe je het best allemaal aanpakt. En ‘hoe moeilijk kan het zijn’. En ‘ja kijk, je hebt toch veel verlof’.

Pijnlijk dus – hoe we enerzijds weten dat we niet zonder kunnen, maar anderzijds niet echt iets doen om hen naar waarde te schatten.

Waarderen, dat is echt noodzakelijk. Tonen dat onze leerkrachten er toe doen, dat ze echt het verschil maken, elke dag. Dat doe je door samen te zoeken naar echte oplossingen. Door leerkrachten mee te betrekken bij het beleid. Door planlast serieus te nemen. Door autonomie maar ook kaders te geven aan zij die elke dag de arena van het klaslokaal intrekken.

In Leuven waarderen we onze leerkrachten elke dag. Praktisch en financieel. Extra handen op school met de brugfiguren, innovatiepremies voor creatieve ideeën, intervisiemomenten voor zorgleerkrachten, opleiding en coaching voor een taalbeleid op school, ondersteuning voor  kinderen met een traumatisch vluchtverleden. Ondertussen 50 kindertalentenfluisteraars. En om de zoveel tijd een dansfeest. Want al dansend komen hier de zotste ideeën tot stand.

Lesgeven is een feest, zeker in Leuven. Die boodschap droegen we aan het begin van het schooljaar uit door een vlaggenlijn op te hangen in elke leraarskamer.